Werkzaamheden 2024 : Veel gedaan, nog meer te doen
Het is onze aannemers in 2023 gelukt om zo'n 95 procent van al het voorgenomen werk uit te voeren. Dat is een prestatie van formaat. Want er ligt meer te doen dan ooit en de uitdagingen zijn steeds groter geworden. Om de kwaliteit en betrouwbaarheid van het spoor te blijven waarborgen, zullen we de komende jaren nóg meer werk moeten laten uitvoeren. De omvang van de werkzaamheden stijgt van 2023 op 2024 met 12,5 procent.
Eerst het ongemak
We onderhouden het spoor - om het veilig en betrouwbaar te houden - en we voeren projecten uit om meer treinen te kunnen laten rijden op hetzelfde aantal kilometers spoor. Dat laatste is nodig om de verwachte bevolkingsgroei op te kunnen vangen. Om duurzame mobiliteit voor iedereen toegankelijk te maken. Dat doen we met trots, maar we zijn ons bewust dat al dat werk voor ongemak zorgt bij reiziger, vervoerder en omwonende.
En al dat werk kan leiden tot mindere prestaties. In december vertelden we, samen met NS, wat de oorzaken zijn van de vertraagde treinen op het Nederlandse spoorwegnet. Werkzaamheden vormen één van de factoren die daartoe bijdragen.
Een leerproces
Dat zit zo: omdat we meer werk te doen hebben en er een schaarste is op de arbeidsmarkt en een schaarste aan materiaal en materieel, werken we steeds vaker tijdens kantooruren. Dus niet meer alleen tijdens vakanties en in de weekeinden. Tijdens de werkzaamheden willen we zoveel mogelijk treinen laten rijden, om de overlast voor reizigers zoveel mogelijk te beperken. We hebben dan minder sporen beschikbaar, en gebruiken die tot de grens van de mogelijkheden. In combinatie met bijvoorbeeld een tijdelijke snelheidsbeperking op het spoor en onverwachte verstoringen, leidt dat dan sneller tot vertraagde treinen. Dat zorgt voor meer hinder voor reizigers.
Doordeweeks werken kan helpen bij het realiseren van al het vele werk. We moeten dan wel goed bepalen hoeveel treinen we op de resterende sporen laten rijden. Kiezen we ervoor minder treinen te laten rijden, dan kunnen we een betrouwbare treindienst neerzetten. Dat betekent dan wel dat mensen langer op hun trein wachten en dat het mogelijk drukker is in de resterende treinen. De gevolgen van het laten rijden van treinen tijdens werkzaamheden, hebben we vorig jaar met name gezien rond Schiphol en Rotterdam. De hinder door een snelheidsbeperking op de hogesnelheidslijn werd door de krappe dienstregeling tijdens de werkzaamheden op Schiphol en in Rotterdam versterkt. Hierdoor stonden reizigers vaker te wachten op hun trein.
Spoorwerk kan niet zomaar wachten.
Nu en straks
Maar hoe we het ook organiseren dit jaar, het is veel en gaat zeker zorgen voor ongemak. In het zuiden van ons land doen we bijvoorbeeld veel onderhoudswerk, vooruitlopend op de grote verbouwing die onze Duitse collega's gaan uitvoeren aan de andere kant van de grens bij de Betuweroute. Wij maken het spoor klaar voor de extra treinen die tachtig weken lang maar mondjesmaat over die speciale goederenlijn kunnen rijden. Het is van groot belang dat goederentreinen tussen Rotterdam en Duitsland kunnen blijven rijden. Daarover worden producten vervoerd die essentieel zijn voor Nederland en andere Europese landen.
We werken bovendien door rond Rotterdam en Schiphol en in Amsterdam. En ook bij Amersfoort, Leeuwarden en Ede-Wageningen verwachten we veel hinder. Het doet pijn, maar eigenlijk kunnen we wat betreft die werkzaamheden geen kant op: nu zijn ze nodig om het spoor betrouwbaar en veilig te houden en in de toekomst moet het klaar zijn om meer treinverkeer te kunnen verwerken.
Nieuwe balans nodig
John Voppen, CEO bij ProRail, ziet dat het piept en kraakt. De balans tussen nu treinen zo betrouwbaar mogelijk laten rijden en onze opdracht voor de toekomst is soms moeilijk te bewaken. “In alle eerlijkheid zien we zowel in de uitvoering als in de gevolgen daarvan dat we aan de grenzen van onze mogelijkheid komen om betrouwbaar en voorspelbaar te blijven voor reizigers, vervoerders en verladers. Dat gaat niet meer op de manier waarop we altijd hebben gewerkt.”
Daarmee stipt hij de overvolle planning en de gevolgen voor de samenleving aan. Hoe kunnen we de trein als betrouwbaar vervoermiddel blijven garanderen?
Het kan niet wachten
“Het spoorwerk kan niet zomaar wachten. We bekijken verschillende opties om betrouwbaarheid te garanderen en het werk te doen. Elk jaar programmeren we de werkzaamheden drie tot zeven jaar vooruit. Het gesprek wat we voeren, binnen de organisatie en met de sector, is welke maatregelen kunnen helpen hierbij. Dan kun je denken aan werk verplaatsen naar later in de tijd, of een langere buitendienststelling plannen, zodat de impact eenmalig heftig is maar je daarna klaar bent. Of we kunnen meer tijdens kantooruren werken en bekijken hoeveel treinen we ondanks de werkzaamheden betrouwbaar kunnen laten rijden. Een andere optie die we tegen het licht gaan houden – met betrokken stakeholders - is of we wellicht ons ambitieniveau moeten bijstellen.
We zoeken constant een balans tussen de hinder voor reizigers, vervoerders en verladers en de werkzaamheden die gedaan moeten worden. Daarbij letten we ook op de kosten. De uitkomst van die afwegingen bespreken we met vervoerders, aannemers, ingenieursbureaus, reizigersorganisaties, overheden en het ministerie. Wat dat in de praktijk gaat betekenen? Daarover verwachten we begin zomer meer over te kunnen vertellen. We leven in een spannende en uitdagende tijd, maar samen komen we er wel uit.”